Bảo vệ nguồn nước sạch không phải là nhiệm vụ không phải của riêng cả nhân, tổ chức, khu vực hoặc quốc gia nào mà là của cộng đồng, của toàn thể nhân loại. Bởi nước là yếu tố vô cùng quan trọng, quyết định đến sự sống của toàn bộ sinh vật trên Trái Đất. Ngày nay, với tốc độ phát triển của con người, nguồn nước sạch ngày càng trở nên khan hiếm. Nếu không muốn vài chục hay vài trăm năm nữa, con cháu chúng ta không biết nước sạch là gì, thì mỗi người trong chúng ta cần kiên quyết chung tay bảo vệ nguồn nước sạch.
Tại sao phải bảo vệ nguồn nước sạch?
Vì nước có vai trò vô cùng quan trọng đối với tất cả sự sống trên Trái Đất. Vi sinh vật, thực vật, động vật trong đó có con người đều phải có nước thì mới sống được.
Nước và không khí là hai yếu tố tạo nên sự sống. Bằng chứng là khi nghiên cứu về sự sống hoặc muốn tìm sự sống trên các hành tinh khác, thì nước và không khí là hai thứ mà các nhà khoa học tìm kiếm đầu tiên. Chỉ cần có nước và không khí, thì sự sống có thể sẽ được hình thành.
Vai trò của nước đối với sự sống nói chung là như vậy, còn với con người thì:
Con người sẽ chết nếu không có nước uống.
Con người cũng không thể thực hiện các sinh hoạt hàng ngày như giặt giũ, tắm rửa... nếu không có nước.
Tất cả mọi hoạt động lao động sản xuất của con người nếu không có nước cũng sẽ phải dừng lại.
Nước vô cùng cần thiết với đời sống con người là vậy, nhưng, chính con người chúng ta lại làm suy thoái, phá hủy nguồn nước sạch từng giờ từng ngày, vì nhiều nguyên nhân khác nhau:
Dân số tăng nhanh, rác thải sinh hoạt ùn ứ, tắc nghẽn, không được tái chế mà thải trực tiếp ra môi trường đất, môi trường nước.
Quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa phát triển, các công ty, xí nghiệp, nhà xưởng... mọc lên như nấm. Cùng với đó là rác thải, nước thải công nghiệp xả tràn lan ra sông suối, ao hồ, đất đai... Hóa chất, kim loại nặng ngấm trực tiếp vào nước sông suối ao hồ, hoặc thấm qua đất rồi làm ô nhiễm đến mạch nước ngầm.
Quá trình nông nghiệp công nghiệp hóa sử dụng tràn lan, bữa bãi, vô tội vạ thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học, thuốc trừ sâu... làm các hóa chất độc hại thấm qua đất ảnh hưởng đến mạch nước ngầm.
Không chỉ ở Việt Nam, mà nguồn nước sạch ở cả thế giới đang bị đe dọa trầm trọng. Tại Mỹ vùng đại hồ bị ô nhiễm nặng, đặc biệt hồ Erie, Ontario độ ô nhiễm đã lên đến mức báo động. Còn ở Anh vào khoảng thế kỷ 19 trở về trước, sông Tamise rất sạch. nhưng chỉ đến giữa thế kỉ 20 nó trở thành ống cống lộ thiên.
Tại Trung Quốc, hàng năm lượng chất thải và nước thải công nghiệp thải ra ở các thành phố và thị trấn tăng từ 23,9 tỷ m3 trong năm 1980 lên 73,1 tỷ m3 trong năm 2006. Một lượng lớn chất thải chưa qua xử lí vẫn được thải vào các sông ngòi. Hậu quả là hầu hết nước ở các sông hồ ngày càng trở lên ô nhiễm
Riêng ở Việt Nam, mỗi năm có hàng nghìn m3 dầu cặn qua sử dụng cùng rác thải sinh hoạt của người dân làng chài và khách du lịch đã tự nhiên theo nhiều cách xả xuống biển.Theo thống kê khu công nghiệp Việt Trì mỗi ngày xả hàng trăm nghìn m3 nước thải của nhà máy hóa chất, thuốc trừ sâu, diệt cỏ, thuốc nhuộm, dệt,… (ước tính khoảng 168m3/ ngày đêm xuống hạ lưu sông Hồng). Ở Hà Nội các sông Tô Lịch, sông Sét, sông Lừ có màu đen và hôi thối, đã trở thành điểm đen ô nhiễm. Ở miền Nam các khu công nghiệp tại Biên Hòa, Bình Dương, thành phố HCM xả hàng trăm tấn nước thải ra môi trường nước.
Hiện nay có đến hơn 1 tỷ người trên thế giới đang bị thiếu khoảng 20-50 lít nước sạch mỗi ngày để phục các nhu cầu cơ bản như ăn uống vệ sinh hàng hàng. Và con số đó dường như không có dấu hiệu giảm đi mà có xu hướng tăng lên.
Nếu chúng ta không phát triển hòa hợp với môi trường, không tìm ra phương pháp phát triển bền vững, thì chắc chắn hậu quả không sớm thì muộn chính con người chúng ta sẽ tự gánh chịu. Bảo vệ nguồn nước sạch chính là bảo vệ cuộc sống của chúng ta.
a) Giảm thiểu rác thải nhựa
Nhiều người vẫn có thói quen xả rác thải nhựa trực tiếp ra sông, hồ, biển dù cho nhựa cần thời gian rất lâu để phân hủy, có những loại nhựa có thể tồn tại 100-200 năm trong môi trường tự nhiên. Trong khi phân hủy, những hạt vi nhựa từ từ rã ra trở thành thức ăn cho các loài thủy hải sản, sinh vật biển và gây ô nhiễm môi trường sống.
Thử tưởng tượng, sau đó chúng ta lại ăn cá, hải sản từ những nguồn nước này đồng nghĩa với việc… ăn luôn cả vi nhựa vào cơ thể. Do vậy, để bảo vệ nguồn nước và bảo vệ chính mình,hãy sử dụng càng ít đồ nhựa càng tốt, sử dụng nhiều lần và đừng xả rác thải nhựa trực tiếp ra môi trường tự nhiên.
b) Không đổ dầu ăn trực tiếp vào bồn rửa chén
Khi nấu ăn, sẽ có người dùng lại những mẻ dầu chiên đi, chiên lại nhiều lần hay dầu ăn đã quá hạn sử dụng. Những loại dầu mỡ này rất khó phân hủy và khả năng bám dính rất cao nên đối không để dầu như vậy mà đổ trực tiếp xuống cống rãnh hay ống thoát nước. Nếu lâu ngày không xử lý chúng sẽ đóng thành từng mảng trong thành cống, gây cản trở, tắc nghẽn đường ống thoát nước và khiến nguồn nước sinh hoạt hàng ngày bị ô nhiễm nặng.
Cách tốt nhất là bạn nên thu thập tất cả dầu thừa vào một chai thủy tinh và sau đó vứt đi đúng chỗ, thay vì xả thẳng vào bồn rửa chén, ống thoát nước.
c) Hạn chế hóa chất tẩy rửa
Với các chất tẩy rửa bắt buộc phải sử dụng, như nước rửa chén, nước giặt, xà phòng, việc chọn mua những sản phẩm có thành phần thiên nhiên hoặc tự chế biến các loại nước rửa thảo mộc từ chanh, xả, bồ hòn… cũng là một hành động để bảo vệ môi trường đấy.
Tương tự như dầu ăn, hóa chất tẩy rửa rất nguy hiểm khi chúng xâm nhập vào nguồn nước. Với các hoá chất tẩy rửa đã quá hạn sử dụng, hãy cho nó vào thùng rác thay vì xả thẳng vào nguồn nước. Đồng thời, cũng nên hạn chế dùng các chất tẩy trắng.
Nếu bạn thấy ai đó xả trực tiếp hóa chất độc hại vào nguồn nước, hãy thông báo ngay cho chính quyền địa phương để hành động. Việc bạn giữ im lặng sẽ khiến ô nhiễm nguồn nước trở nên tồi tệ hơn.
d) Không vứt tàn thuốc lá vào bồn cầu
Vứt tàn thuốc vào bồn cầu là thói quen của nhiều người khi hút thuốc trong nhà vệ sinh. Thói quen này không chỉ gây mất vệ sinh mà còn vô cùng nguy hiểm, bởi thuốc lá chứa vô vàn hóa chất độc hại. Việc vứt trực tiếp tàn thuốc còn gây tắc nghẽn ống thoát nước mà còn tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi do các hóa chất trong thuốc lá còn không thể phân hủy được trong nước.
e) Tránh dùng thuốc trừ sâu
Thuốc trừ sâu thường bao gồm các chất độc khó phân hủy. Các chất độc này tích tụ trong đất, thẩm thấu vào nguồn nước ngầm, gây nên tình trạng ô nhiễm cho nguồn nước. Trong khi đó, việc sử dụng thuốc trừ sâu và vứt các phế thải thuốc trừ sâu trực tiếp ra môi trường cũng là nguyên nhân chủ yếu gây nên tình trạng ô nhiễm nguồn nước mặt. Trừ trường hợp sâu bệnh đặc biệt, bạn hãy hạn chế tối đa sử dụng thuốc trừ sâu trong khu vườn nhà mình để giữ cho nguồn nước được sạch sẽ nhé.
f) Dọn dẹp rác
Nếu bạn thấy ai đó xả rác gần nguồn nước, hãy yêu cầu họ đem chúng đi xử lý ở nơi khác. Khi bạn thấy rác trên sàn nhà, hãy nhặt nó lên và vứt nó vào đúng thùng rác. Chúng ta hãy chủ động nhắc nhở lẫn nhau và cùng nhau thực hiện để môi trường sống ngày một tốt hơn, nhờ đó mà sức khỏe của chúng ta cũng được đảm bảo hơn.
